Co tradycyjnego można zjeść w Czechach będąc na diecie bezglutenowej?
Poniżej lista najbardziej charakterystycznych potraw, które moim zdaniem powinien spróbować każdy, kto podróżuje do Czech. Część z nich jest naturalnie bezglutenowa. Przy każdej pozycji podaję namiary na konkretne miejsca (restauracje lub sklepy), gdzie można dostać dany produkt, nie martwiąc się o gluten.
Poniższa lista dotyczy jedzenia tradycyjnego, typowego dla czeskiej kuchni. Pełna lista bezglutenowych miejsc (w Pradze) w formie praktycznej mapy tutaj.
1. Guláš s houskovým knedlíkem
Knedliki to absolutny must-eat w Czechach. Pewnie dla wielu jest to pierwsze skojarzenie z Czechami. Wyrabia się je z czerstwego pieczywa, formuje się podłużny knedel, a po ugotowaniu kroi się go na kromki. Podaje się z mięsem z dużą ilością sosu, który ma wsiąkać w knedlikowe kromki. Pycha!
Niestety, knedle to gluten w esencji, a i gulasz jest często zagęszczany mąką. Także trzeba się udać do bezglutenowej restauracji.
Gdzie znaleźć?
- Bezglutenowa Restaurace u Agamy (Praga)- bardzo dobre knedle, sprawdzona restauracja
- Svet bez lepku – w tym sklepie można kupić gotowego knedlika (Praga, Ostrawa, Brno). Najlepiej zadzwonić lub zarezerwować przez system rezerwacji online. Czasem jest też dostępny stacjonarnie.
2. Utopence
Utopieńce od początku zachwyciły mnie swoją nazwą. Są to niewielkie parówki marynowane w occie razem z cebulą i przyprawami. Podaje się je w tradycyjnych pubach jako przekąska do piwa – na zimno, z chlebem.
Są dostępne praktycznie w każdym pubie. Można spróbować porozmawiać z obsługą i poprosić utopieńce bez chleba oraz dopytać się o skład parówek, których używają.
Gdzie znaleźć?
- Švejk restaurant “U Zeleného Stromu” (Praga) -alergeny zaznaczone w menu, nakładany hermelin i utopieńce bez glutenu
- w dowolnym supermarkecie można kupić słoik utopieńców (zwracając uwagę na skład – jeśli w składzie jest skrobia modyfikowana, a nie jest zaznaczone, że zawiera gluten – według prawa, powinna być to skrobia bezglutenowa)
3. Nakládaný / grilovaný hermelín
Podobnie jak utopence, nakládaný lub grillowany hermelín to bardzo popularna przekąska do piwa w pubach.
Co to jest w ogóle ten hermelín? Jest to w zasadzie nic innego jak camembert w czeskim wydaniu. Kiedy nazwa camembert została zastrzeżona, sery tego typu produkowane w czeskich Sedlčanach zaczęły być nazywane alternatywnie.
Ser może być podawany w różnych postaciach: nakládaný hermelín – to hermelin marynowany w oleju. Grilovaný hermelín – to oczywiście hermelin z grilla. Nakładany/grillowany hermelin jest w 100% bezglutenowy, jeśli poprosi się, żeby był podany bez chleba.
Jest jeszcze smažený hermelín, ale uwaga – jak każdy smażony ser, jest obtoczony w glutenowej panierce.
Gdzie znaleźć?
- Švejk restaurant “U Zeleného Stromu” (Praga) – alergeny zaznaczone w menu, nakładany hermelin i utopieńce bez glutenu
- Pivnice U Sadu (Praga) – czeski pub; kuchnia do 22. Mają też czeskie bezglutenowe piwo. Można poprosić o hermelin bez chleba.
4. Pečené koleno lub Pečená žebra
Pečené koleno (golonka), lub Pečená žebra (żeberka) najczęściej są daniem z natury bezglutenowym, ponieważ jest to po prostu pieczone mięso, najczęściej podane z tartym chrzanem i musztardą. Warto spróbować, bo mięsa w czeskich pubach / restauracjach są przeważnie dobre i jest to typowy element kuchni czeskiej.
Gdzie znaleźć?
- Bezglutenowa Restaurace u Agamy (Praga) – duży wybór mięs – podawane z bezglutenowym chlebem
- Švejk restaurant “U Zeleného Stromu” (Praga)- alergeny zaznaczone w menu, żeberka i golonka nie zawierają glutenu
- Restaurace Lavička (Praga)- alergeny zaznaczone w menu. Bezglutenowe: karkówka, grillowana kura i pstrąg. Żeberka mogą być bezglutenowe, jeśli poprosi się bez chleba i sosu BBQ.
5. Bezlepkové pivo
Tego, że Czechy słyną z piwa, zapewne nie muszę mówić. W końcu osobny rodzaj piwa – czeski pils – wywodzi się z Czech. Piwne Czechy to nie tylko stereotyp – statystyki mówią, że przeciętny Czech wypija rocznie 180 litrów piwa (najwięcej na świecie, 27. rok z rzędu – 2019).
Fakt, że piwo jest tu tak popularne, przekłada się na dostępność piwa bezglutenowego. Kilka popularnych browarów produkuje bezglutenowe piwa, mniej lub bardziej zbliżone do czeskiego pilsa, także jest w czym wybierać: Bernard, Ferdinand, Žatecký pivovar.
Gdzie znaleźć?
- w supermarketach (np. Billa, Albert) na stoiskach bezglutenowych
- w sklepie Svet bez lepku (Praga, Ostrawa, Brno)
- w pubach, restauracjach, kawiarniach (Praga)
- piekarnio-kawiarnia Babiččina spíž
- Restaurace Lavička
- Bernard Pub
- Bezglutenowa Restaurace u Agamy
6. Buchty
Buchty, czyli słodkie drożdżowe bułki pieczone po kilka-kilkanaście sztuk w naczyniu, tak że po upieczeniu odrywa się pojedynczą sztukę od reszty. Nadzienie może być różne – powidła, czarny mak, twaróg. Czasem zalewa się je sosem waniliowym.
Deser ten wywodzi się z historycznej krainy Czechy i zyskał popularność w Austro-Węgrzech. Jest znane nie tylko w Czechach, ale też w krajach takich jak: Węgry, Austria, Słowacja, Słowenia, również częściowo Polska (choć to, co u nas nazywa się buchty, jest bez nadzienia i gotowane na parze).
Gdzie znaleźć?
- bezglutenowe buchty piecze piekarnia Kocman, można je kupić w sklepach Svet bez lepku (Praga, Ostrawa, Brno. Buchty w sklepach Svet bez lepku są niestety dostępne tylko na zamówienie- trzeba zadzwonić i odebrać w sklepie. Zamówienia telefoniczne należy składać na jeden dzień roboczy przed dniem dostawy do godziny 10:00. Minimum 4 sztuki. 1 szt = 30 CZK.) lub innych sklepach w wielu miastach – lista sklepów partnerskich piekarni Kocman.
7. Burčák
W Czechach pije się również wino – szczególnie na Morawach, gdzie znajduje się 96% czeskich winnic. Ale w zasadzie tym razem nie do końca o winie, bo burčák to nie jest zwykłe wino.
Burčák to swego rodzaju półprodukt w produkcji wina, częściowo sfermentowany moszcz z winogron (na dzikich drożdżach). Jest to napój lekko gazowany, ponieważ fermentacja nie jest zakończona. Z tego samego powodu burčák musi być spożyty w ciągu kilku dni od zakupu. Nie może być również przechowywany zbyt długo, a w transporcie używa się lodówek, aby spowolnić proces fermentacji. Dawniej, gdy nie było takich możliwości technicznych, burčák był dostępny tylko w najbliższej okolicy winnicy.
Burčák to produkt sezonowy – jest dostępny tylko w okresie od 1 sierpnia do 30 listopada.
Gdzie znaleźć?
- w wielu pubach i winiarniach w sezonie (we wrześniu jest szczyt sezonu)
- Pivnice U Sadu (Praga) – czeski pub; kuchnia do 22.
- Vinárna U sv. Anežky (Praga)- wina na kranie, kameralny klimat
8. Frgál
Frgal – drożdżowy placek z grubą warstwą powideł lub masy makowej, posypany kruszonką. Wywodzi się z Wołoszczyzny Morawskiej, regionu w południowo-wschodnich Czechach.
Słowo frgál w dialekcie morawskim oznaczało… nieudane ciasto, zakalec. Tak też frgal powstał – zupełnie przypadkowo, kiedy nie udawały się bavorské vdolky, czyli pączki posmarowane powidłem. Z czasem słowo frgal przestało oznaczać zakalec, a zaczęło być używane w odniesieniu do konkretnego ciasta.
Nazwa “frgal wołoski”, valašský frgál jest chroniona przez ustawę Komisji Europejskiej, która określa recepturę i region, w którym frgale mogą być produkowane.
Gdzie znaleźć?
- Piekarnia Bezlepková Anežka (Stary Jiczyn, 60km od Cieszyna / online z dostawą / automaty w kilku miejscowościach na Morawach)
9. Smažený sýr
Żółty ser, panierowany w bułce tartej i smażony w głębokim oleju. Hit czeskiej i słowackiej kuchni, podawany często z frytkami lub surówkami.
Niestety, ze względu na panierkę, nie w każdej restauracji można bezpiecznie zjeść smażony ser. Smażony ser ze zdjęcia dostałam w bezglutenowej restauracji w Pradze.
Gdzie znaleźć?
- Bezglutenowa Restaurace u Agamy (Praga)
